Wijnen in Kreta

Als je ooit een glas Cretens rood of wit hebt geproefd – koud op een terrasje, met zicht op zee of bergen – dan weet je: er zit meer in dan alleen druivensap. Kreta maakt al meer dan 4000 jaar wijn. En dat proef je. In elke slok zit aarde, zon, zweet, en een tikkeltje trots. In dit blog neem ik je mee door de vier prefecturen van het eiland – Chania, Rethymno, Heraklion en Lasithi – met de beste wijnhuizen die je kunt bezoeken, op afspraak of niet. Maar ook: hoe die wijn eigenlijk gemaakt wordt. En waarom het glas dat je hier drinkt zo anders smaakt dan wat je in de supermarkt thuis vindt.

Een geschiedenis van wijn en vuur

Wijn op Kreta is geen trend, het is erfgoed. Bij Vathypetro, niet ver van Heraklion, vonden archeologen een stenen wijnpers uit 1600 v.Chr. – Minoïsch dus, ouder dan Homerus. De Minoërs dronken wijn bij rituelen en feesten, en exporteerden via Knossos naar Egypte en het Midden-Oosten. Later waren het de Romeinen die Cretens rood door het rijk verspreidden, en onder de Venetianen (13e-17e eeuw) werd Kreta een echte wijnexporteur, vooral van de zoete Malvasia.

De Ottomaanse tijd bracht een dip, maar sinds de jaren ’90 is er een ware renaissance. Lokale druivenrassen als Vidiano, Liatiko en Dafni werden herontdekt, nieuwe technologieën kwamen erbij, en vandaag hoort Kreta weer bij de spannendste wijnregio’s van Europa.

Van druif tot glas: Zo maken ze wijn op Kreta

De wijnproductie op Kreta is niet alleen ambachtelijk, maar ook seizoensgebonden. Alles begint met...

1. Snoeien en verzorgen (winter)

In januari tot maart snoeien de wijnboeren hun stokken – vaak met de hand, zeker bij de kleinere domeinen.

2. Bloei en groei (lente)

De lentezon zorgt voor bloei. De druiven ontwikkelen zich razendsnel, maar de boeren houden ziektes goed in de gaten. Irrigatie is hier nog steeds handwerk.

3. Oogst (augustus–september)

’s Morgens vroeg, soms zelfs voor zonsopgang, wordt er geplukt. Veelal handmatig, tros voor tros. Bijvoorbeeld bij Douloufakis in Dafnes of Lyrarakis in Peza.

4. Persen en vergisten

De druiven gaan in moderne persen, waarna het sap fermenteert. Witte wijnen koel (12–17°C), rode warmer. Romeiko wordt soms eerst in de zon gedroogd – voor een bijna sherry-achtige smaak.

5. Rijping

In inox vaten, hout of soms zelfs in kleien amforen. Sommige wijnen – vooral blends van Kotsifali en Syrah – liggen 12 tot 18 maanden op eiken.

6. Botteling

Na filtering en rust worden de wijnen gebotteld. Vaak in kleine batches, met veel zorg. Dan gaan ze de wereld in. Of jouw picknickmand.

De wijnkaart van Kreta: 4 prefecturen, 4 smaken

1. Chania – Romeiko, bergen en zee

  • Manousakis Winery (Vatolakkos)
    Organische wijnen, blends met Syrah, Roussanne. Alleen op afspraak. Mooiste terras ooit.
  • Dourakis Winery (Alikampos)
    Kleine familieproducent. Romeiko in alle vormen – rood, wit, dessert. Reserveren sterk aanbevolen.
  • Karavitakis Estate (Pontikiana)
    Moderne aanpak, veel aandacht voor lokale én internationale druiven. Alleen op afspraak via website of via een georganiseerde tour.

2. Rethymno – Vidiano’s thuis

  • Klados Winery (Panormos)
    Klein domein, familiaal en no-nonsense. Heerlijke Vidiano, frisse Malvasia. Bezoek op afspraak.
  • Metaxakis Estate
    Wat moderner, maar fijne proeverijen met uitzicht. Reserveren aanbevolen.

3. Heraklion – Het hart van de wijnbouw

  • Lyrarakis (Alagni)
    Bekend om revival van oude rassen: Plyto, Dafni. Mooie proeverijen met uitzicht. Alleen op afspraak.
  • Douloufakis Winery (Dafnes)
    Creatieve combinaties, top-Vidiano, stevige Liatiko. Bezoeken enkel op afspraak, proeverijen top.
  • Peza Union (Peza)
    Coöperatie met bezoekerscentrum. Ma–za open tussen 9 en 15u, vaak zonder afspraak.

4. Lasithi – Monniken en niche

  • Toplou Monastery Wines
    Wijn gemaakt door monniken, vlak bij het Toplou-klooster. Vaak open zonder afspraak; toch best even bellen.

Welke druiven zijn écht Cretens?

  • Vidiano – fris wit, perzik, bloemen. Super bij gegrilde vis.
  • Dafni – wit met geur van laurier. Zeldzaam.
  • Plyto – witte druif die bijna uitgestorven was. Nu weer springlevend.
  • Kotsifali – rood, zacht, combineert goed met Syrah.
  • Liatiko – elegant rood, soms ook dessertwijn.
  • Romeiko – alleskunner uit Chania: van rosé tot oxidatieve rode wijn.

Hoe plan je een wijntour op Kreta?

  • Reserveren is bijna altijd nodig
    Vooral in juli–augustus zit je zo vol.
  • Zelf rijden of tour boeken?
    Zelf rijden = vrijheid, maar pas op met proeven. Veel tours zijn voordeliger dan je denkt.
  • Combineer met olijfolie-ervaringen
    Veel wijnmakers bieden ook olijfolieproeverijen aan – zeker doen!
  • Tijd van het jaar:
    Mei–juni = rustig en topwijnen. September = oogsttijd (magisch!).
    In de winter zijn sommige domeinen gesloten of alleen op afspraak open.

Wat neem je mee?

Laat ruimte in je koffer. Want als je eenmaal een fles Plyto, Romeiko of een blend van Kotsifali-Syrah hebt geproefd... dan wil je die smaak thuis ook nog een keer. Of twee keer. Of met vrienden delen. Al zeg ik eerlijk: die laatste is moeilijk. Je wil 'm zelf houden.

Terug naar blog